Những loại gỗ cấm khai thác ở Việt Nam – Đừng lỡ phạm luật

Mở đầu

Gỗ quý Việt Nam..Việt Nam là quốc gia có hệ sinh thái rừng đa dạng, phong phú bậc nhất Đông Nam Á. Với hơn 10 triệu hecta rừng tự nhiên, rừng Việt Nam là nơi sinh trưởng của hàng nghìn loài thực vật quý hiếm, trong đó có nhiều loại gỗ mang giá trị kinh tế, mỹ nghệ và tâm linh rất cao. Tuy nhiên, do nhu cầu sử dụng gỗ ngày càng tăng, tình trạng khai thác gỗ trái phép, đặc biệt là các loại gỗ quý hiếm, vẫn diễn ra âm thầm ở nhiều địa phương.

Để bảo vệ nguồn tài nguyên rừng, Nhà nước đã ban hành danh sách các loại gỗ thuộc diện cấm khai thác hoặc hạn chế khai thác, kèm theo các khung xử phạt nghiêm minh nếu vi phạm. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ: gỗ nào bị cấm, vì sao bị cấm, và làm sao để sử dụng gỗ hợp pháp, không lo vướng pháp lý. Nếu bạn là người kinh doanh, thợ mộc, chủ tiệm đồ gỗ hoặc đơn giản là người tiêu dùng yêu thích gỗ quý – thì nhất định đừng bỏ qua.

1. Vì sao có danh sách gỗ cấm khai thác?

1.1 Mất cân bằng sinh thái nghiêm trọng

Gỗ quý thường có giá cao vì tốc độ sinh trưởng chậm và vẻ đẹp đặc biệt. Khi bị khai thác ồ ạt, những cánh rừng tự nhiên trở nên kiệt quệ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đa dạng sinh học, gây xói mòn đất, hạn hán và suy giảm chất lượng không khí.

1.2 Gỗ quý việt nam thường đi đôi với buôn lậu

Các loại gỗ như trắc, sưa, cẩm lai, mun… được xem như “vàng rừng”. Giá trị cao khiến nhiều đối tượng sẵn sàng phá rừng, hối lộ, giả mạo giấy tờ. Do đó, cấm khai thác là cách duy nhất để hạn chế tình trạng phá rừng trái phép và bảo tồn tài nguyên quý hiếm.

1.3 Gắn liền với tín ngưỡng và văn hóa

Một số loại gỗ được xem là linh thiêng trong tín ngưỡng người Việt như gỗ sưa, hoàng đàn, pơ mu… Chúng được dùng làm tượng Phật, bàn thờ, đình chùa. Việc khai thác ồ ạt gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống văn hóa, tâm linh và mất đi những giá trị ngàn đời.

2. Căn cứ pháp lý: Gỗ quý việt nam, Gỗ nào bị cấm?

Danh sách gỗ cấm khai thác được xác định dựa trên nhiều văn bản pháp luật:

• Luật Lâm nghiệp 2017: Cấm khai thác gỗ rừng tự nhiên nếu không có giấy phép đặc biệt.

• Nghị định 06/2019/NĐ-CP và Nghị định 84/2021/NĐ-CP: Quy định chi tiết về các loài thực vật rừng nguy cấp, quý hiếm.

• Công ước CITES (Việt Nam là thành viên từ năm 1994): Kiểm soát buôn bán quốc tế các loài gỗ có nguy cơ tuyệt chủng.

Các loại gỗ được phân thành 2 nhóm cấm chính:

• Nhóm IA: Loài cực kỳ nguy cấp, cấm khai thác hoàn toàn (kể cả cá nhân trồng cũng phải có phép nếu khai thác).

• Nhóm IIA: Loài nguy cấp, hạn chế khai thác, chỉ được phép nếu có nguồn gốc hợp pháp, giấy tờ đầy đủ.

3. Những loại gỗ cấm khai thác phổ biến tại Việt Nam. 

Dưới đây là danh sách các loại gỗ quý bị cấm khai thác hoặc buôn bán trong tự nhiên, được tổng hợp theo Luật hiện hành và Công ước CITES:

3.1 Gỗ sưa (Dalbergia tonkinensis) – Nhóm IA

• Giá trị: Mùi thơm dịu, vân gỗ đẹp như tranh vẽ, không mối mọt, càng dùng càng bóng.

• Ứng dụng: Đồ thờ, tượng Phật, sập gụ, tràng kỷ, vòng tay phong thủy.

• Lý do cấm: Cây sinh trưởng chậm, phân bố hẹp. Từng bị săn lùng đến mức gần như tuyệt chủng.

3.2 Gỗ trắc (Dalbergia cochinchinensis) – Nhóm IIA

• Đặc điểm: Gỗ nặng, cứng, vân đẹp, màu nâu đỏ hoặc đen sẫm, không bị mối mọt.

• Ứng dụng: Đồ nội thất cao cấp, cửa, bàn ghế, giường tủ.

• Tình trạng: Bị cấm khai thác tự nhiên, chỉ được phép sử dụng nếu có chứng từ rõ ràng.

3.3 Gỗ cẩm lai (Dalbergia oliveri) – Nhóm IIA

• Giá trị: Vân gỗ như mây khói, màu đỏ hồng hoặc đỏ cam đặc trưng.

• Ứng dụng: Bàn ghế, tủ kệ, đồ mỹ nghệ xuất khẩu.

• Lưu ý: Là đối tượng buôn lậu nhiều nhất qua biên giới Lào – Việt.

3.4 Gỗ mun (Diospyros mun) – Một số loài thuộc Nhóm IIA

• Đặc điểm: Màu đen tuyền hoặc sọc, siêu cứng, cực nặng, rất khó chế tác.

• Ứng dụng: Tượng, lục bình, tranh gỗ, tay vịn cầu thang.

• Nguy cơ: Các loài mun ở Quảng Bình, Quảng Trị, Tây Nguyên đã cạn kiệt nghiêm trọng.

3.5 Gỗ hoàng đàn (Cupressus tonkinensis) – Nhóm IA

• Đặc trưng: Mùi thơm lâu, vân đẹp, quý hiếm bậc nhất Việt Nam.

• Giá trị: Dùng trong thờ cúng, tượng gỗ Phật giáo, đền miếu.

• Thực trạng: Sắp tuyệt chủng, chỉ còn lại vài cá thể trong khu bảo tồn.

3.6 Gỗ pơ mu (Fokienia hodginsii) – Nhóm IIA

• Tính chất: Gỗ nhẹ, dễ xẻ, dễ gia công, thơm dịu, ít cong vênh.

• Ứng dụng: Làm trần gỗ, tủ thờ, chạm khắc.

• Vấn đề: Từng bị khai thác trắng tại Tây Bắc, hiện rất hiếm trong tự nhiên.

3.7 Gỗ gõ đỏ (Afzelia xylocarpa) – Nhóm IIA

• Tính chất: Cứng, bền, màu đỏ cam sang trọng.

• Ứng dụng: Nội thất, sàn gỗ, cửa đại sảnh.

• Lưu ý: Gỗ nhập từ Lào, Campuchia phải có CITES, nếu không dễ vi phạm.

3.8 Một số loại khác

4. Mức xử phạt khi vi phạm

4.1 Xử phạt hành chính

Theo Nghị định 35/2019/NĐ-CP:

• Khai thác trái phép gỗ nhóm IA: Phạt đến 500 triệu đồng.

• Vận chuyển, buôn bán gỗ quý không rõ nguồn gốc: Phạt đến 300 triệu đồng.

• Cơ sở kinh doanh không có giấy phép chế biến: Phạt từ 10 – 50 triệu đồng.

4.2 Xử lý hình sự

Theo Điều 232 Bộ luật Hình sự 2015, người vi phạm có thể bị:

• Phạt tù từ 1 đến 15 năm tùy mức độ nghiêm trọng.

• Phạt tiền bổ sung từ 50 – 500 triệu đồng.

• Tịch thu toàn bộ tang vật, phương tiện vận chuyển, chế biến, tiêu thụ.

5. Những hiểu lầm dễ dẫn đến phạm luật

Hiểu lầm 1: Cây nhà trồng thì muốn khai thác lúc nào cũng được

Không đúng! Với các loài thuộc nhóm IA, IIA thì dù là cây do cá nhân trồng, bạn cũng phải có giấy phép khai thác, chứng nhận nguồn gốc hợp pháp do kiểm lâm cấp.

Hiểu lầm 2: Mua từ chợ, xưởng gỗ là hợp pháp

Chưa chắc! Nếu không có hóa đơn, giấy tờ chứng minh nguồn gốc rõ ràng, bạn vẫn có thể bị xử lý vì tiêu thụ lâm sản trái phép.

Hiểu lầm 3: Chỉ nhà buôn mới bị xử lý

Sai! Cả người mua lẻ, tàng trữ, chế tác, sử dụng gỗ cấm khai thác cũng có thể bị phạt hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

6. Cách sử dụng gỗ đúng luật

6.1 Ưu tiên gỗ rừng trồng

Các loại gỗ rừng trồng như keo, bạch đàn, thông, xoan đào, lim xanh, gụ ghép vừa hợp pháp, vừa đẹp, độ bền cao, giá cả hợp lý.

6.2 Mua từ nơi uy tín

Luôn yêu cầu hóa đơn VAT, giấy kiểm lâm, xác nhận nguồn gốc khi mua đồ gỗ.

6.3 Tra cứu trước khi mua

Bạn có thể kiểm tra cây gỗ mình định mua có bị cấm hay không tại:

• Trang web của Tổng cục Lâm nghiệp

• Danh mục CITES tại https://www.cites.org

7. Gợi ý thay thế gỗ quý bằng gỗ hợp pháp

Kết luận gỗ quý Việt Nam

Việc khai thác và sử dụng gỗ không hợp pháp có thể khiến bạn đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng về mặt pháp luật. Nhưng quan trọng hơn, đó còn là hành vi tiếp tay cho việc tàn phá tài nguyên quốc gia. Với tư cách là người tiêu dùng, doanh nghiệp hay nghệ nhân – hãy cùng nhau bảo vệ rừng, bảo vệ tương lai bằng cách sử dụng gỗ có nguồn gốc hợp pháp, ưu tiên gỗ rừng trồng, và nói không với gỗ cấm khai thác.

Đừng để sự thiếu hiểu biết khiến bạn vướng vào vòng lao lý. Hãy tiêu dùng có trách nhiệm, bảo vệ thiên nhiên và văn hóa Việt Nam!

Xem bài viết khác liên quan

1 Cây Gỗ Sưa Đỏ Báu Vật Từ Thiên Nhiên

2 Phân Biệt Gỗ Trắc Nước Lào và Gỗ Trắc Nước Thái Lan – So Sánh Chi Tiết

3 Đồ Gỗ Mỹ Nghệ Cao Cấp, Sự Lựa Chọn Hoàn Hảo Đẳng Cấp

5 Gỗ tự nhiên là gì? Có những loại nào phổ biến? phần 1

6 Cách Nhận Biết Gỗ Tự Nhiên Thật và Giả phần 1

Tác giả: Thiện Anh | Ngày đăng: 12/06/2025